Sinds januari 2020 is Marco Scherer CIO van het Academische medisch Centrum Groningen (UMCG, 13.000 medewerkers). Hij en zijn team staan voor grote uitdagingen qua efficiëntie, samenwerking en beveiliging.
Over hoeveel geld en personeel beschikt u?
Zo’n 400 mensen en € 60 miljoen per jaar. Dat is veel geld maar daar maakt ook medische apparatuur deel van uit. De onderhandelingen voor het budget 2022 verlopen moeizaam, omdat budgetten onder druk staan vanwege investeringen in nieuwbouw. Stijging van budgetten is niet vanzelfsprekend. Wel krijgen we ongeveer € 700.000 extra budget voor cybersecurity om multifactor-authenticatie voor interne toegang uit te breiden. Daarnaast sluiten we aan op het Surf-contract voor SIEM, de volcontinu monitoring van gedrag op onze systemen om mogelijke aanvallen te detecteren. Ten derde introduceren we veiliger e-mail. Ook gaan we met een Red Team werken om de weerbaarheid van onze systemen te testen met gecontroleerd inbreken.
Is ransomware de nachtmerrie?
Ja, dat klopt. Dus het updaten van software is superbelangrijk. We werken intensiever met Z-Cert. Iedere keer als het mis gaat bij andere organisaties proberen we te leren van de fouten en maatregelen. We kregen goede informatie van onze collega’s in Maastricht. Voor alle systemen hebben we back-ups, maar je bent zo kwetsbaar als je zwakste plek. Ik doe geen uitspraken over onze risico’s, maar we werken enorm hard aan de verlaging ervan. Onveilige systemen sluiten we af. Bovendien houden we oefeningen voor het geval het zover mocht komen. Red-teaming is daarvan de overtreffende trap. We kopen dat samen met andere UMC’s in.
Welke systemen zijn afgesloten?
We hebben een aantal onveilige websites rigoureus gesloten. Offline halen van systemen wordt steeds moeilijker, zeker nu de grote toename van het thuiswerken veel meer noodzakelijke verbindingen vereist. Wel kunnen we netwerkzonering toepassen, zodat gebruikers niet zomaar van de ene in de andere netwerkzone kunnen komen. Als je dan gehackt wordt, is de schade beperkt tot bepaalde zones.
Welke uitdagingen speelden er nog meer?
De IT-organisatie had achterstanden in vervanging en modernisering van hard- en software, wat inmiddels is verholpen. Een andere uitdaging is schaarste in de zorg, denk aan tekort aan personeel en geld met de groeiende zorgbehoefte. Digitalisering kan helpen door efficiëntere werkprocessen voor de zorgprofessionals en meer selfservice voor de patienten. Zo beschikt het UMCG zorgpersoneel over goede visuele functies op de telefoon, wat diverse toepassingen mogelijk maakt, waardoor zorgverleners efficiënter informatie kunnen krijgen. We hopen dat digitalisering veel meer door zorgpersoneel zelf wordt opgepakt. In ons ZIS van EPIC kunnen artsen bijvoorbeeld zelf functionaliteit configureren. Via een low-code-platform kunnen artsen zelf onder onze begeleiding aan de slag als ‘physician builders’. Dat leidt tot betere ondersteuning, zoals bij oogheelkunde. Hun nieuwe systeem leverde veel klachten op, tot ze zelf aanpassingen maakten. Nu gebruiken ze het met veel plezier.
Hoe brengt u regionale samenwerking in praktijk?
Vooral met data-uitwisseling tussen ziekenhuizen en met zorgverleners. We wisselen al jaren radiologiebeelden online uit in de regio met onze RSO GERRIT en we lopen voorop in het landelijke DVDexit-project. Voor het gezamenlijk beelduitwisselingssysteem van Philips moeten we de patiënt bij entree toestemming vragen en dat registreren. Dat is niet overal al even goed geregeld. De hele zorg krijgt meer een regionale opzet. Zo hebben we het project HartNet Noord-Nederland opgezet voor hartpatiënten in Groningen en Drenthe, om zorg op maat en in de buurt te kunnen bieden. Voor digitalisering en data-uitwisseling hebben we regionaal overleg met de CIO’s, CNIO’s en CMIO’s in het maandelijkse RIVO-Noord-overleg. Dit loopt heel goed en na het afstemmen van de architecturen staan we aan de vooravond van een grote proef om dit te kunnen realiseren. Dit sluit goed aan op landelijke projecten als Vipp-5 en de MedMij-standaarden voor zorgdata-uitwisseling. Daarnaast willen we als regio aansluiten op het Mitz-systeem voor registratie van toestemmingen. Alle zorgaanbieders in de regio gaan momenteel over.
Wat is het doel van dit alles?
Beter en efficiënter de juiste zorg leveren op de juiste plek met de juiste informatie. De zorg moet de verwachte kostenstijgingen door veroudering beperken en ICT speelt daarin een doorslaggevende rol, ook richting patiënten voor betere preventie. Via een Persoonlijke Gezondheids Omgeving (PGO) van MedMij krijgen patiënten inzage in hun dossier bij verschillende zorgverleners. De commerciële systemen die aan de standaarden voldoen, worden landelijk met subsidie klaargemaakt en zijn naar verwachting vanaf media 2022 beschikbaar.
Dokters zitten niet te wachten op het nauwkeurig bijhouden van dossiers, gezien het vele inklopwerk en ontbreken van standaardformuleringen. Hoe staat het met de weerstand?
Een relevante vraag, want de innovatie en de adoptie in de zorg houden geen gelijke tred. Dat is echt een grote uitdaging: hoe krijgen we zorgverleners zover dat ze graag nieuwe technologie gaan inzetten? Gewoon aanbieden volstaat niet, je moet in nauw overleg zijn over de gevolgen en hun ervaringen. Hun werk moet er echt makkelijker op worden. Zorgprofessionals moeten zelf kunnen bepalen hoe ze met de systemen kunnen omgaan. Je moet de nieuwe interacties goed weergeven en de tijd nemen om het in te passen in het huidige zorgproces. Het aanpassen aan standaarden is daarbij noodzakelijk.
Zijn de MedMij-standaarden goed genoeg?
Voor de komende jaren wel, maar niet voor de langere termijn, gezien het gebrek aan aansluiting op internationale standaarden, die vollediger zijn. De eerste focus is nu implementatie van MedMij en een registratie volgens die normen. Dat gaat nog niet altijd goed. We moeten ook de informatie-uitwisseling tussen academische onderzoekers onderling en de zorgverlening verbeteren. We maken een datapoort zodat onderzoekers, cardiozorg, beleidsmakers enzovoort informatie kunnen uitwisselen met ons medisch centrum daar ook gebruik van kunnen maken. Wellicht kom je met artificial intelligence tot wijkgerichte aanpak voor bevordering van gezondheid en welzijn.
CV Marco Scherer
1987 – 1991 Hanzehogeschool Groningen, Bedrijfskundige Informatica
1991 – 1993 Universiteit Groningen, Bedrijfseconomie – Bestuurlijke Informatiekunde
1993 – 1997 BSO Origin, IT’er
1997 – 2002 Atos Emea, in Groningen en Cairo, projectmanager
2001 – 2005 Ordina, projectmanager
2005 – 2006 Atos, projectmanager
2006 – 2017 DUO (voorheen Informatie Beheer Groep), manager ICT/CTO
vanaf 2018 – UMCG, CTO, vervolgens CIO
Lees ook:
- Merendeel publieke organisaties digitaal onvolwassen
- Daniel Jolink: CMIO, pak je rol (niet: chef EPD)
